Gisteren, 27 november, raakte bekend dat de federale regering beslist heeft de roerende voorheffing te verhogen van 15% naar 25%. Auteurs krijgen hiermee een belastingverhoging van 66% in de maag gesplitst. Patrick De Rynck reageerde in De Morgen.

Hieronder leest u de bijdrage.

Creatief ezelsstampen

Beroering bij de auteurs, muzikanten, journalisten, fotografen, enzovoort: volgens de begrotingsvoorstellen komt er in vergelijking met hun huidige fiscale regime een verhoging van zowat 66 procent aan.

“Dus die subsidievreters moeten tot nu ook nog eens bijna geen belasting betalen?! Wie denken de heren en dames artiesten eigenlijk dat ze zijn! Dat die profiteurs normaal doen, zoals iedereen!! Het doet pijn het te moeten zeggen, maar: bravo Di Rupo!!!”

Ik houd me sinds gisteren verre van de stem van het internetforavolk dat ik hierboven parafraseer, en probeer in dit stuk de beroering in auteurskringen te verklaren voor wie wel even mee wil denken. Eerst de feiten, kort door de ongenuanceerde bocht de feiten en goed voor één technische zin: sinds 2008 draag je als maker van auteursrechtelijk beschermd werk op de royalty’s die je ontvangt (tot een som van ongeveer 50.000 euro) een bevrijdende roerende voorheffing af van maximaal 15 procent. Concreet: je verkoopt 1.000 boeken van 20 euro. Je hebt recht op 10 procent of 2.000 euro auteursrechten. Daar gaat 300 euro van af. Je uitgever, producent of rechtenmaatschappij betaalt die aan de fiscus en that’s it.

Auteursrechtelijk beschermd werk, dat is een ruim begrip. Dat moeten naar verluidt ook een troep dokters, advocaten, accountants en tutti quanti hebben gedacht. Lui die doorgaans niet onder de armoededrempel leven en met hun artikels, rapporten, Powerpointvoorstellingen en verslagen graag mee profiteren van deze wat heet ‘gunstige fiscale regeling’ (waardoor je overigens geen pensioen- of andere rechten opbouwt, maar dat terzijde). Waardoor deze mee-eters de regeling hebben uitgehold.

De basismotivering achter dit fiscale regime is niet dat de staat een bepaalde categorie mensen voorrechten wil geven die hun medeburgers niet krijgen. Wel: wij willen als staat onze creatievelingen steunen. Want die creatievelingen bezorgen met hun producten werk aan duizenden mensen in de boeken-, toneel-, media- en muzieksector. En onze bevolking geniet van wat zij maken, brengt er haar vrije tijd mee door, consumeert tijdens die vrije tijd, enzovoort. We steunen als staat de auto-industrie, we geven miljoenen aan onze voetbalclubs, we hebben onze banken overeind gehouden… Dat zijn keuzes die een land maakt. Daar komt in dit geval nog iets bij: auteurs werken vaak twee of drie jaar aan een boek, verdienen in die tijd merkelijk minder en belanden vervolgens het jaar waarin ze hun eerste royalty’s krijgen in een hoge belastingsschijf. Ook om dat onevenwicht uit te vlakken, dient de huidige fiscale regeling.

Dit kleine land maakt nu dus blijkbaar, wat haar kwetsbare culturele kleine ondernemers betreft, een andere keuze, nauwelijks vier jaar na de invoering van de huidige regeling. (Voor lange rechtszekerheid kiest dit land ook al niet.) In een tijd waarin de diverse betrokken sectoren het door de crisis, piraterij en besparingen al bijzonder moeilijk hebben, krijgen de koffieboeren die auteurs, muzikanten, enzovoort heten er een ferme ezelsstamp bij. Wat zal een van de gevolgen zijn van de nieuwe marsrichting? Dat nog meer auteurs gaan flirten met de armoedegrens. Het onderzoek naar het inkomen van auteurs dat de Vlaamse Auteursvereniging vorig jaar voerde, stemde al niet tot grote vrolijkheid: het is voor velen meer overleven dan leven. Nog een gevolg: meer auteurs zullen een beroep zullen doen op subsidies, die in deze besparingstijden uiteraard ook niet stijgen. Wie sprak daar van vestzak-broekzakoperatie?

Waarde federale regering, u minacht uw scheppende kunstenaars. Mag ik er u in dit verband op wijzen dat auteurs al een kleine twintig jaar wachten op een leenrechtregeling die naam waard, een verzuim dat u al een Europese veroordeling heeft opgeleverd? U bent ermee bezig, weten wij, maar wat wij daarover weten voorspelt niets goeds. Dit is geen broekzak-vestzak, dit is je reinste diefstal. En dan zijn de auteurs nog braaf, door niet te eisen dat u uw verzuim ter zake met terugwerkende kracht goedmaakt.

Waarde Vlaamse regering, minister van Cultuur en belendende ministers, u omarmt de creatieve industrieën. Wilt u dat ook duidelijk maken aan uw geachte federale collega’s? En wilt u hen terloops herinneren aan het wraakroepende statuut van scheppende kunstenaars? En wilt u intussen zelf de daad bij het woord voegen? Als u van een instelling als het Vlaams Fonds voor de Letteren eist dat ze meer gaat doen, is het dan misschien denkbaar dat daar ook enige middelen tegenover staan?

Iedereen moet besparen, aldus ongetwijfeld de volksmond op de internetfora. Het versmachten van creatieve sectoren, is dat besparen? Willen we straks samen het aantal nieuwe werklozen, steuntrekkers en artiesten in armoede tellen? En wie zal dat betalen?

Patrick De Rynck, namens de Vlaamse Auteursvereniging