KVB Boekwerk.nl, het onderzoekscentrum van het Nederlandse boekenvak, heeft een vervolgonderzoek gedaan naar de inkomsten uit royalty’s in 2022. Dit betekent dus exclusief leenrecht- en reprografievergoeding, werkbeurzen, prijzen of inkomsten uit andere literaire activiteiten.
De cijfers
Het totaalbeeld voor de literair-culturele auteurs is negatief. Toch zijn er verschillen te vinden naargelang de volgende deelgroepen:
- ‘Neveninkomsten’
- royalty’s tussen 1 en 1.000 €
- 619 auteurs met een gemiddeld inkomen van 111 €
- daling van -2 %
- ‘Secundair inkomen’
- royalty’s tussen 1.001 en 18.900 € (het brutominimumloon)
- 1.306 auteurs met een gemiddelde van 3.544
- daling van -4,5 %
- ‘Gemengde schrijfpraktijk’
- royalty’s tussen 18.900 € en 37.000 € (het modaal brutoloon)
- 45 auteurs met een gemiddelde van 27.170 €
- stijging van + 2,8 %
- ‘Primair inkomen’
- meer dan 37.000 €
- 39 auteurs met een gemiddelde van 100.516 €
- stijging van + 5,6 %
We zien een duidelijk Mattheus-effect waarbij de gemiddelde inkomsten van de grootverdieners het sterkste stijgt. Het is echter belangrijk op te merken dat deze groep is gedaald van 56 naar 39 auteurs. Ook de groep van auteurs met een gemengde schrijfpraktijk is gedaald van 61 naar 45.
Het aandeel van de 45 grootverdieners in het totaal van de royaltyinkomsten is 41 %. Voor de groep gemengde schrijfpraktijk is dit 12 % en bij de auteurs voor wie royalty’s een secundair inkomen zijn, is dit 34 %. Het aandeel van de grote groep kleinverdieners is tenslotte 12 %.
Digitaal in de lift
De verschuiving van de totaalmarkt van fysieke winkels naar e-commerce (marktaandeel 44%) leidt ook tot verschuiving van de royalty’s uit deze kanaaltypes. Voor de beroepsauteurs (primair + gemengde schrijfpraktijk) komen de inkomsten voor 58 % uit e-commerce. Voor nevenauteurs (secundair + neveninkomsten) is het aandeel uit e-commerce iets kleiner, namelijk 53 %.
Literair-culturele auteurs worden met andere woorden voor hun royalty-inkomsten steeds afhankelijker van het e-commerce kanaal.
Hoe staat het in Vlaanderen?
Voor Vlaanderen zijn er geen vergelijkende cijfers beschikbaar. Het inkomensonderzoek Loont Passie 2 geeft een meer globaal beeld over literaire inkomsten, maar weinig details over de spreiding en verschillende inkomensgroepen. Het aandeel van e-commerce is met 37 % wel kleiner dan in Nederland.
Carlo Van Baelen