VAV wijst u er nogmaals op dat u voor elke foto of illustratie op uw website expliciete toelating van de maker moet hebben. In het verleden moesten we al enkele gevallen noteren waarbij hoge schadeclaims werden geëist voor foto’s die van het internet werden geplukt voor gebruik op websites. De eerste melding is al meteen een ingebrekestelling. De gevraagde vergoeding is buitensporig hoog, ongeacht de grootte, de prominentie (homepage of archief) of het artistieke gehalte (ook snapshots kunnen desgevallend rekenen op auteursrechtelijke bescherming).
We willen u er, ten overvloede, van bewust maken dat het een bikkelhard businessmodel betreft, waar niet over te discussiëren valt, waar geen verzachtende omstandigheden kunnen ingeroepen worden en waar niet gezocht wordt naar een compromis voor toekomstig gebruik.
Fotografen die hun werk auteursrechtelijk willen beschermen kunnen de gebruiker van het werk rechtstreeks aanspreken of kunnen hiervoor beroep doen op een bedrijf dat via gespecialiseerde technologie niet-vergund gebruik van beeldmateriaal op websites opspoort en die vervolgens de gebruikers ingebrekestellingen stuurt. Dat kan onder andere via Permission Machine. De klanten van Permission Machine vindt u hier. Onder meer nieuwsagentschap Belga spoort via hun diensten gebruikers op.
Permission Machine gaat meedogenloos te werk. Hoewel VAV vragende partij is om piraterij en niet-vergund gebruik van auteurswerk een dwingende halt toe te roepen, zijn deze praktijken een grote stap te ver. De bedragen die geëist worden zijn exuberant, en worden nog eens verhoogd met een hoge ‘administratieve kost’. Er wordt geen eerste waarschuwing gestuurd waarbij u de mogelijkheid hebt u in regel te stellen. Bemiddeling met de maker behoort niet tot de mogelijkheden (de naam van de fotograaf wordt bij de ingebrekestelling niet bekend gemaakt). De enige optie die u heeft is een rechtszaak. Die u wellicht nog duurder komt te staan.
Navraag leert dat Permission Machine aanvankelijk tot doel had de geïnteresseerde gebruiker naar de fotograaf te leiden en de procedure om toestemming te vragen te vereenvoudigen. Helaas is van die positieve doelstelling niets meer terug te vinden: Permission Machine is alleen nog beschikbaar voor de gebruiker wanneer inbreuken werden vastgesteld (en spreekt dus alleen nog over “retroactieve licenties”, lees: exuberante dwangsommen).
Wat moet u doen?
- Zorg dat u van alle beeldmateriaal de maker kent, en een schriftelijk akkoord hebt (mail volstaat) om de foto te gebruiken. Kwaliteit is geen criterium; ook voor het gebruik van banale snapshots kan u een gepeperde rekening voorgelegd worden.
- Als u een foto van het internet haalt, contacteer dan eerst de maker met de vraag of u het materiaal mag gebruiken, en tegen welke prijs.
- Informeer u over de gebruikelijke tarieven: u kunt hiervoor terecht bij SOFAM.
- Maak eventueel gebruik van rechtenvrij materiaal (weet dat deze foto’s vaak weinig origineel zijn, en ook elders zullen opduiken)
- Let op: foto’s die gratis gedownload kunnen worden, zijn niet noodzakelijk rechtenvrij! Voor gebruik op uw website zal u vaak toch rechten moeten betalen aan de maker
- Websites voor rechtenvrije foto’s die aangekocht dienen te worden: Shutterstock en iSTockphoto
- Websites voor rechtenvrije foto’s die gratis ter beschikking worden gesteld: Pixabay, Pexels, Unsplash, Stocksnap, Freeimages
Als de maker van een foto onvindbaar is, is dat mogelijk een veeg teken: laat je er niet toe verleiden de foto toch te gebruiken, ervan uitgaand dat de fotograaf zich desgewenst wel kenbaar zal maken. De kans is groot dat hij dit via een jurist doet, met absurd hoge schadeclaims. U kunt daar op dat moment niets meer tegen inbrengen – ook niet de belofte de foto te verwijderen.
Zelf noemt Permission Machine zijn handelswijze ethisch. Wij denken daar anders over.
Meer hierover leest u hier, en ook De Standaard wijdde er een artikel aan op 9 december 2021.