Elke week staat er wel een artikel over AI in de krant. De technologie evolueert dan ook in een razendsnel tempo. Hoe dit alles zich verhoudt tot de rechten van auteurs, is vandaag de dag nog steeds niet zonneklaar. Zo zond twee maanden geleden de Nederlandse uitgeverij VBK schokgolven door de literaire wereld. De uitgever, dat sinds enkele maanden deel uitmaakt van de Amerikaanse groep Simon & Schuster, zal een aantal boeken van Nederlandstalige auteurs vertalen naar het Engels met behulp van artificiële intelligentie (De Standaard 27/11/2024).

AI-bedrijven mogen hier, tot woede van veel schrijvers en uitgevers, gebruikmaken van een uitzondering op het auteursrecht: de Tekst- en Datamining-uitzondering (TDM). Ze hoeven dus niets te betalen. Daar staat tegenover dat auteurs hun toestemming mogen weigeren. Maar hoe ze dat zouden moeten doen, of hoe een auteur kan controleren of er met zijn weigering rekening wordt gehouden, daarover is nog niets geregeld.

Op 1 augustus 2024, 20 dagen na de bekendmaking in het Publicatieblad, trad de AI Act in werking. De bepalingen van deze Europese Verordening zullen geleidelijk van toepassing worden. Als onderdeel van een breder pakket EU-beleidsmaatregelen vormt de AI Act het eerste uitgebreide juridische kader om het gebruik van AI in heel Europa te reguleren. Het doel is een balans te vinden tussen het reguleren van het gebruik van mogelijk schadelijke AI-systemen en het bevorderen van innovatie in de sector.

Samen met de European Writers’ Council (EWC), volgt VAV deze ontwikkelingen op de voet. Zo analyseerde VAV onder andere de “EWC AI-toolkit for the book sector”. Deze toolkit biedt aanbevelingen van EWC voor schrijvers, vertalers, uitgevers, boekverkopers en andere stakeholders binnen de boekensector. De toolkit is ontworpen om transparantie en eerlijke vergoedingen bij AI-gebruik van werken te waarborgen en bescherming te bieden tegen onrechtmatig gebruik van AI. Het doel is om de boekensector te beschermen tegen AI-gerelateerde inbreuken en te zorgen voor een toekomst waarin menselijke creativiteit wordt gewaardeerd en eerlijk wordt behandeld in het digitale tijdperk.

Met het einde van 2024 in zicht, zetten we voor jullie graag nog de laatste stand van zaken en belangrijkste aandachtspunten op een rijtje. 

We schreven een uitgebreid artikel met daarin een voorlopig antwoord op de volgende vragen:

• Hoe wordt auteursrechtelijk beschermd materiaal op dit moment gebruikt? 
• Is er een mogelijkheid tot “opt-out”?
• Kan ik als auteur zelf gebruik maken van bestaande AI systemen?
• Doe ikzelf aan inbreuk op auteursrechten bij gebruik van AI?`
• Wie bezit auteursrecht op AI-gegenereerde content?

Lees het volledige artikel hier!

Een paar actiepunten

1. Opt-out! Plaats deze melding op zoveel mogelijk werk en zeker op je eigen website.Op dit moment is er spijtig genoeg nog geen gestandaardiseerde procedure hoe dit dient te gebeuren. Voorlopig geeft de Auteursbond de volgende procedure mee: bij papieren producten en losse digitale bestanden moet dit nadrukkelijke voorbehoud, in een voetnoot, in het colofon of in de gebruiks- of leveringsvoorwaarden worden opgenomen. Bij digitale content die online wordt aangeboden moet het voorbehoud in “machine leesbare vorm” in de code van de website(s) of de applicatie(s) worden opgenomen, zodat bots dit voorbehoud lezen (bijvoorbeeld in de robots.txt van een website-URL)
2. Maak goede afspraken met je uitgever.
3. Wil je weten of jouw werk reeds door AI werd gebruikt? Gebruik dan de handleiding van de Auteursbond!Hetgeen ook kan gebruikt worden om na te gaan of content in een AI-databases staat en getraind wordt door AI is de website: https://haveibeentrained.com/. Helaas dekt deze website nog niet alle databases van alle AI-systemen. Wanneer jouw content niet op die websites te vinden is, sluit dit dus niet uit dat geen enkel AI-systeem jouw content heeft gebruikt.

VAV pleit er alvast voor dat Europese schrijvers best als één groep zouden beslissen om geen boeken aan te bieden aan AI-bedrijven om hun systemen mee te trainen: een gezamenlijke opt-out, dus. Het is de enige manier om een statement te maken, als collectief van auteurs.”

Prettige feestdagen en een bijzonder lezenswaardig 2024 gewenst!

VAV sluit de deuren van 23 december tot 3 januari.