VAV maakte eerder reeds melding van de toenemende druk op het modelcontract, en dit bij verschillende uitgevers.

Verhoogde oplettendheid is daarom aan de orde voor u een contract ondertekent. VAV lijst hieronder een aantal onaanvaardbare praktijken voor u op (lees ook: het Vlaams Fonds voor de Letteren zal uw beursaanvraag of kandidaatstelling voor de auteurslijst voor gesubsidieerde lezingen weigeren wanneer u een contract voorlegt dat een dergelijke bepaling bevat). Maar ook als u geen beroep doet op het VFL, is het aan u om onaanvaardbare voorwaarden geen algemene praktijk te laten worden, en zo het professionele schrijverschap in Vlaanderen in alle solidariteit te beschermen.

Onaanvaardbaar

• verplichte afname van een aantal boeken door de auteur
• royalty op de verkoopprijs lager dan 10%
• geen vermelding van nevenrechten of bijhorende royalty’s
• royaltypercentage van 10% op de exploitatie-inkomsten
• overdracht van audiovisuele rechten – dit is overigens door de Auteurswet verboden
• verrekening van een niet-terugvorderbaar voorschot via een andere titel
• een eenmalige vergoeding die alle exploitatiewijzen dekt, zonder royaltypercentage of een andere vorm van succesbeding
• een licentie/ overdracht voor ‘alle’ exploitatiewijzen: een geldig contract vereist een limitatieve opsomming.

 

Te onderhandelen

Het modelcontract is een overeenkomst die het resultaat is van onderhandelingen tussen de Vlaamse Auteursvereniging en de Vlaamse uitgevers die aangesloten zijn bij de Vlaamse Uitgeversvereniging. Over een aantal zaken in het modelcontract valt te onderhandelen.

 

Art 4. Exclusief optierecht

Het punt in verband met toekomstig werk is optioneel en wordt eerder uitzonderlijk toegepast; voor VAV is dit een punt dat u beter vermijdt. Wanneer de samenwerking tussen uitgever en auteur vlot verloopt, zal de auteur ook zonder dit artikel zijn volgende manuscript aan de uitgever aanbieden. Bovendien mag dit niet bij elk nieuw contract opnieuw vermeld worden: alleen de eerste ondertekening en bijhorende termijn is rechtsgeldig.

Een termijn langer dan vijf jaar is uit den boze.

 

Art. 6.2. Vergoeding

Het minimale royaltypercentage op de verkoopprijs (exclusief 6% btw) dat VAV adviseert is 10%, met een staffel die bij goede verkoop ook een hoger percentage stipuleert. Wanneer als berekeningsbasis de exploitatie-inkomsten worden gebruikt, is de norm een gelijke verdeling: 50% voor de auteur, 50% voor de uitgever. Uitzondering hierop is de online exploitatie: daar kunt u rustig 20% bedingen.

Wanneer u co-auteur bent, wordt het percentage gedeeld tussen de verschillende auteurs.

 

Art. 6.4. Voorschot

De uitgever is geenszins verplicht een voorschot te regelen, maar hierover kan onderhandeld worden. Het voorschot wordt vervolgens in mindering gebracht van de royalty’s: het is niet terugvorderbaar maar wel verrekenbaar.

Het voorschot kan onder geen beding verrekend worden met de royalty’s van een andere titel. VAV krijgt met enige regelmaat meldingen van uitgevers die het voorschot op die manier toch trachten te recupereren.

 

Art. 6.5 Nulvergoeding

Het aantal exemplaren dat de uitgever voorziet voor archief-, subsidie-, recensie- of promotiedoeleinden kan aardig oplopen. U ontvangt hierop geen royalty’s en u heeft er verder geen zicht op waar deze exemplaren terecht komen. U kunt het aantal beperken of bij hoge aantallen vragen de lijst van ontvangers te kunnen inkijken.

 

Art. 7.1. Afrekening

Kijk erop toe dat deze datum niet dubbelzinnig is. Een vaste datum geniet de voorkeur (en niet een datum op basis van het verschijnen van het boek).

Voor exploitatie door derden kunt u tussentijdse afrekeningen vragen (dit artikel wordt door sommige uitgevers geschrapt).

 

Art. 7.3. Betaling

Kijk erop toe dat de uitgever zich ertoe verbindt het bedrag te betalen binnen 45 dagen na het verzenden van de afrekening, zonder dat u hem eerst een factuur dient te bezorgen.

 

Art. 8.5.  Auteursexemplaren en de auteurskorting

De korting zou rond de 40% moeten liggen, de korting die ook de boekhandel geniet. Een 10- tot 20-tal auteursexemplaren is gangbaar. Ook op deze aankopen ontvangt u royalty’s. Controleer of deze bepaling niet werd geschrapt.

 

Art. 9.10. Procesvolmacht

Hoewel de kans klein is, behoort het tot de taken van de uitgever om rechtszaken aan te gaan in uw naam. De vergoeding die de uitgever ontvangt hoort, na aftrek van zijn kosten zoals gespecifieerd in dit artikel, gelijk verdeeld te worden met de auteur: 50% is niet meer dan billijk.

 

Art. 11.1(3)(1). Beëindiging van het contract

U kunt de overeenkomst voor een bepaalde exploitatiewijze stopzetten bij geringe verkoop gedurende twee jaren. Addertje onder het gras is dat deze termijn loopt vanaf de verschijningsdatum van de laatste druk. Echter, met POD kan die datum eenvoudig opgeschoven worden: u kunt in geval van zo’n POD een minimumaantal van verkochte exemplaren specifiëren.

 

Art. 11.6. Digitaal bestand

Het digitale bestand zou gratis ter beschikking moeten worden gesteld – dit is geen buitensporige vraag wanneer het om de geredigeerde versie van uw manuscript gaat, aangezien het tot de reeds verrekende productiekosten behoort. Wanneer er echter lay-out, illustraties en het voorplat meegeleverd worden kan de uitgever hiervoor een prijs vragen. VAV ziet prijzen passeren die variëren van 20 euro tot 500 euro. Dit laatste bedrag is nogal hoog.

 

Nogmaals en ten overvloede:  Een ondertekend contract is onherroepelijk. VAV biedt u aan contractvoorstellen na te lezen voor u ze ondertekent.  Deze dienst is gratis voor VAV-leden.