In Nederland gelden sinds 1 januari 2019 nieuwe vergoedingen voor de uitlening van e-boeken. Ook de verdeelsleutel en verdeling ondergaan een verandering.
De aanpassingen komen er na een opzienbarend onderzoek van de Nederlandse Auteursbond, waaruit bleek dat auteurs vaak niet deelden in de opbrengsten uit digitale exploitaties (en er vaak ook niet van op de hoogte waren). De verontrustende resultaten hebben de Nederlandse Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap tot actie aangezet, in overleg met de Auteursbond, de GAU (algemene uitgevers) en de bibliotheeksector. Dit resulteerde in een convenant dat streeft naar een groter titelaanbod en waarin het Nederlandse Ministerie van OCW tegelijkertijd bijkomende middelen ter beschikking stelt om een passende vergoeding voor auteurs en uitgevers mogelijk te maken.
Dankzij de vrijgemaakte subsidie (een miljoen euro in 2019, drie miljoen vanaf 2021) zijn de vergoedingen die de Koninklijke Bibliotheek betaalt gevoelig verhoogd. 50% van de leenrechtvergoeding gaat naar de uitgever, 50% naar de auteur / vertaler / illustrator en omslagontwerper. De vertaalde auteur wordt vergoed uit het uitgeversaandeel.
De auteursvergoedingen worden niet langer uitgekeerd door de uitgever, maar verlopen via LIRA (auteurs en vertalers) en Pictoright (illustratoren).
Wat betekent deze nieuwe Nederlandse leenrechtvergoeding concreet voor de Vlaamse auteurs?
De nieuwe regeling is alleen van toepassing op auteurs die bij een Nederlandse uitgever publiceren.
Om aanspraak te maken op deze vergoeding dient de auteur zich aan te melden bij LIRA (auteurs en vertalers) /Pictoright (illustratoren). We wijzen er nogmaals op dat Vlaamse auteurs alleen dienen aan te melden, niet aan te sluiten – een aansluiting is niet verenigbaar met aansluiting bij deAuteurs, SABAM, SOFAM of VEWA.
Wat met leenrecht voor e-boeken in Vlaanderen?
De uitgevers (verenigd in de GAU) en projectbeheerder Cultuurconnect zijn in onderhandeling over de modaliteiten en de vergoedingen. VAV heeft deze week een bevraging naar haar leden gestuurd om de huidige situatie in kaart te brengen en gegevens te verzamelen voor een geactualiseerd Modelcontract en referentiepunten voor een billijke vergoeding.
Hoe belangrijk een dergelijke bevraging is, blijkt uit de gecorrigeerde Nederlandse leenrechtregeling die tot stand kwam naar aanleiding van de onthutsende resultaten van het Nederlandse onderzoek.
VAV hoopt met de resultaten onder de arm ook de Vlaamse Minister van Cultuur tot een verhoging van de middelen voor ontleningen te bewegen. Hiervoor hebben we de hulp van onze leden nodig: we vragen daarom met nadruk om onze enquête in te vullen.