KVB Boekwerk, het kennis- en innovatieplatform voor de Nederlandse boekensector, heeft voor de derde keer onderzoek verricht naar de royalty’s van auteurs van oorspronkelijk Nederlandstalig werk voor de algemene boekenmarkt (dus geen schoolboeken of wetenschappelijke werken). De gegevens zijn niet gebaseerd op een bevraging bij auteurs, maar op basis van een berekening van de jaaromzet per auteur vertrekkende van de verkochte aantallen volgens de GfK-data gekoppeld aan de royaltystaffel[1] van het Nederlandse Modelcontract.
In de periode 2015 – 2018 hebben gemiddeld 16.400 auteurs minstens 1 euro aan royalty’s ontvangen, waarvan 9.300 in het literair-culturele segment en binnen dit laatste segment gemiddeld 1.600 literaire auteurs[2].
Op basis van de ontvangen royalty’s in een bepaald jaar worden vier groepen auteurs onderscheiden:
– neveninkomsten: royalty’s tussen € 1 en € 1.000
– secundair inkomen: tussen € 1.001 en het brutominimumloon € 18.900
– gemengde schrijfpraktijk: tussen brutominimumloon en modaal bruto-inkomen € 37.000
– volledige schrijfpraktijk/beroepsauteurs: meer dan modaal bruto-inkomen aan royalty’s
Volgens de gehanteerde berekeningswijze werd in 2018 door auteurs met een titel in de algemene boekenmarkt 21,4 miljoen aan royalty’s toegekend (gemiddeld 1.305 € per auteur). Auteurs in het literair-culturele segment realiseerden 13,2 miljoen (gemiddeld 1.419 €), de 1.600 literaire auteurs samen 8,4 miljoen (gemiddeld 5.250 €), 40 % van het totaal aan royalty’s in de algemene boekenmarkt 10 % van het aantal auteurs.
Inkomensgroepen onder literaire auteurs
Gemiddelde over vijf jaar (2015 – 2019)
| Type auteur | Aantal auteurs | Aandeel in auteurs | Gemiddelde jaarlijkse royalty | Aandeel in royalty |
| Neveninkomsten | 1.179 | 75 % | € 160 | 2 % |
| Secundair inkomen | 322 | 20 % | € 4.596 | 18 % |
| Gemengde schrijfpraktijk | 28 | 2 % | € 25.689 | 9 % |
| Volledige schrijfpraktijk Beroepsauteurs |
42 | 3 % | € 142.234 | 72 % |
Gemiddeld 70 van de literaire auteurs (4,5 %) behoren tot de categorie van de gemengde en volledige schrijfpraktijk van de literaire auteurs. Zij ontvangen 81 % van de royalty’s. Voor 322 auteurs vormen de royalty-inkomsten een secundair inkomen van gemiddeld € 4.596 – met 20 % van het aantal auteurs is hun aandeel in het totaal aan royalty’s 18 %.
Er is een duidelijke link met de toenemende bestsellerisering: in 2019 is de top 100 bestverkochte boeken goed voor 17 % van de omzet. De 10.000 meest verkochte titels voor 75 % van de algemene boekenmarkt. De 129.00 overige verkochte titels die over de (digitale) toonbank gaan, realiseren samen 25 %.
Stijgend aandeel uit e-commerce kanalen
Literaire auteurs: aandeel royalty’s per verkoopkanaal (2019)[3]
| Categorie
|
Aandeel royalty’s e-commerce | Aandeel royalty’s fysieke winkels | Omzetaandeel totale markt e-commerce |
Omzetaandeel totale markt fysieke winkels |
| Neveninkomsten | 50 % | 50 % | 6 % | 2 % |
| Secundair inkomen | 41 % | 59 % | 34 % | 18 % |
| Gemengde schrijfpraktijk | 28 % | 72 % | 9 % | 9 % |
| Volledige schrijfpraktijk | 21 % | 79 % | 51 % | 71 % |
| Gemiddeld | 27 % | 73 % | 25 % | 75 % |
Hoe meer royalty’s een auteurs ontvangt, hoe belangrijker het fysieke kanaal. Voor literaire auteurs met een volledige schrijfpraktijk zijn de royalty’s voor 79 % afhankelijk van de verkoop in de fysieke winkels. Voor literaire auteurs waarvoor de royalty’s neveninkomsten zijn is het aandeel uit fysieke kanalen gelijk aan de e-commerce kanalen. Het e-commerce kanaal maakt heel veel verschillende titels leverbaar vaak met een kleine afzet per titel.
Naast de toename van de verkoop van e-boeken (18 miljoen Q2-2020) en het groeiend succes van de e-commercekanalen (zeker door de coronamaatregelen) rapporteert KVB ook 50 % groei van de omzet uit abonnementen (4,9 miljoen Q2-2020) en een toename van het aantal e-boekuitleningen met 29 % tot 4,9 miljoen in Q2-2020.
En wat in Vlaanderen?
De nulmeting van de Vlaamse boekenmarkt die de verkoop in de algemene boekenmarkt in Vlaanderen analyseerde op basis van de GfK-cijfers, registreerde 88.565 unieke auteurs waarvan minstens 1 exemplaar werd verkocht, 8 % daarvan waren van oorsprong (gedeeltelijk) Vlaamse auteurs. Het aandeel van de Vlaamse auteurs in de omzet was 37 % – in het literaire segment 34 % met een gemiddelde verkoop per titel van 191 exemplaren, aandeel Vlaamse auteurs in kinder- en jeugdboekensegment 45 % met een gemiddelde verkoop van 220 exemplaren per titel.
De inkomensonderzoeken van VAV dateren intussen van 2011 (literaire auteurs en literaire vertalers) en 2014 (illustratoren). Aan het brede inkomensonderzoek van professionele kunstenaars Loont passie? van 2016 namen 206 auteurs en illustratoren deel.
De recente ontwikkelingen van de digitale boekenmarkt (e-boeken, abonnementen, e-uitlening Nederland en e-commerce) versterken de nood aan actuele gegevens over de inkomenspositie van auteurs. Een uitdaging voor het Boekenoverleg?
Carlo Van Baelen