View Categories

Stap 2: Modelcontracten controlepunten

7 min read

Item
In modelcontract
Kritische aandachtspunten

 

1.Woord vooraf
Vermelding van de bijlages. Controleer of er melding wordt gemaakt van de ‘Definities’ en of die ‘Definities’ als bijlage aan het contract zijn toegevoegd.

 

2. Exclusieve licentie
BB2 en AB2

Tenzij anders afgesproken draagt de auteur de rechten op alle exploitatiewijzen over aan de uitgever, en dit voor de gehele wereld. De opsomming van die rechten staan vermeld in 2.1 van de Algemene Bepalingen (1 tot 14). Desgewenst kan je bepaalde exploitatiewijzen uitsluiten.
In BB 2 worden de niet-overgedragen rechten opgesomd; ook de landen die je van de overdracht wil laten uitsluiten, kan je daar laten opnemen.
Opmerking: zonder vermelding van duur en territorium is een rechtenoverdracht niet rechtsgeldig


 

3. Exclusief optierecht
BB3 en AB3
Je hebt de keuze om al dan niet een optierecht te verlenen voor exploitatiewijzen uit AB 3:
–          vertaalrecht voor landen die in BB2 werden uitgesloten;
–          andere adaptaties dan deze vermeld in 2.1(10) van de AB;
–          toekomstige werken; in BB 3 moeten de NUR-codes of thema-codes vermeld worden.
Het optierecht geldt voor maximaal 5 jaar, en voor toekomstig werk slechts 3 jaar.
Opmerking: in veel gevallen is er geen optierecht voor toekomstig werk, wat je de vrijheid geeft om met een volgend manuscript meteen naar een andere uitgever te stappen.

 

4. Vergoeding voor overgedragen rechten
BB4.1 en AB 2
Dit artikel beschrijft de vergoedingen  per overgedragen exploitatiewijze  – zie hiervoor de lijst van ‘Gebruikelijke vergoedingen’. Check met name de volgende zaken:
–          De vergoedingen per exploitatiewijze
–          Staffel vanaf 4.000 exemplaren en 10.000 exemplaren.
–          Geen aparte staffel voor hoge kortingen, POD of short print run
–          Hoge kortingen: de formulering moet gelijk zijn aan die van het modelcontract BB 4(1). Concreet: hoge kortingen aan reguliere verkoopkanalen mogen geen invloed hebben op de vergoeding van de auteur.
Controleer ook de vergoedingsbasis (verkoopprijs publiek/ exploitatie-inkomsten/ netto-gefactureerde vergoedingen).
Controleer of de overgedragen rechten overeenstemmen met het modelcontract, met name de adaptaties in 2.1.10. Mogelijk werden hier exploitatiewijzen aan toegevoegd die normaal bij de auteur blijven.
Opmerking: de audiovisuele bewerking kan in België nooit deel uitmaken van een uitgavecontract. In Nederland kan dit wel. Indien de uitgever deze rechten wil exploiteren, moet een bijkomend contract of addendum opgesteld worden.

 

5. Voorschot
BB 4.2 en AB 5.2
Het voorschot wordt bij voorkeur integraal voor publicatie betaald (bij ondertekening of na inlevering van het manuscript). Als de uitgever uiteindelijk toch niet zou publiceren, wordt ook het voorschot niet uitbetaald.
Het voorschot is niet terugvorderbaar en kan alleen verrekend worden met de titel waarvoor het voorschot werd betaald.
Check of het artikel AB 5.2 overeenkomt met deze uit het modelcontract.

 

6. Nulvergoeding
BB4.3 en AB5.5
Het maximale aantal exemplaren bestemd voor archief-, depot-, subsidie-, recensie- of promotiedoeleinden moet ingevuld worden (richtcijfer: 50 exemplaren, of 5% van de eerste oplage). In AB 5.5 moeten ook de volgende zaken vermeld staan:
–          de auteur kan een officieel vernietigingsattest opvragen (5.5.4)
–          maximaal X% van de beginvoorraad van elke boekjaar kan als stockverschil in mindering gebracht worden zonder dat de auteur hiervoor vergoed wordt (richtcijfer: 0,65%).

 

7. Afrekening
BB4.4 en AB6.1

De datum moet worden ingevuld, en de opsomming op de afrekening moet overeenkomen met artikel AB 6.1

Let op: in BB 6.2 moeten de betalingsmodaliteiten worden toegevoegd en er moet worden voorzien in een verwijlinterest van 10% zonder voorafgaande ingebrekestelling.


 

8. Inlevering manuscript
BB5
Is de termijn haalbaar?

 

9. Correctie drukproeven
BB6
Het aantal dagen dat de auteur heeft om testversies te corrigeren moet ingevuld zijn – en realistisch.

 

10. Publicatie
BB7
De datum moet worden vermeld, evenals de grootte van de eerste oplage.

 

11. Auteursexemplaren
BB8 en AB7.2

De aantallen moeten ingevuld zijn (10 exemplaren is gebruikelijk bij eerste druk / nieuwe editie en 4 ex bij elke herdruk , te verdelen onder eventuele co-auteurs), evenals het % van de auteurskorting bij eigen aankoop (gebruikelijk is 40%).

Artikel  AB 10.2 stelt dat de auteur royalty’s ontvangt op die eigen aankopen.

Let op: het is niet gebruikelijk dat de uitgever transportkosten aanrekent voor de eigen aankopen.


 

12. Bijkomende bepalingen
BB9

Indien ingevuld: bezorg deze aan VAV ter nazicht. Aangezien deze bepalingen de Algemene Bepalingen kunnen tenietdoen, is het belangrijk deze goed in te schatten.

Collectieve rechten (reprografie, onderwijsuitzondering, leenrecht, thuiskopie) zijn nooit overdraagbaar


 

13. Kennisgeving en inspraak auteur
AB2.2 en 2.3

Deze artikels moeten aanwezig zijn, en bevatten dezelfde artikelverwijzingen:

–          2.2: verwijst naar 2.1(3), (4), (6), (8) en (10)

–          2.3: verwijst naar 2.1(12), (13) en (14)


 

14. Controlerecht
AB7.3
Dit is een van de belangrijkste artikels van het contract. Het is dan ook belangrijk dat dit artikel volledig overeenkomt met het modelcontract.
Check met name of de auteur een kopie van de gecontroleerde documenten kan ontvangen op eenvoudige vraag.

 

15. Terugnamerecht
AB7.5 en AB12
Deze artikels moeten overeenkomen met de formulering in het modelcontract.
Is dat niet het geval, dan moet terugname van rechten mogelijk via de rechtbank verlopen, wat een dure en tijdsintensieve procedure kan zijn.

 

16. Voortgezette exploitatie
AB9.4
Dit artikel komt bij voorkeur overeen met het modelcontract.
De uitgever mag zijn stock nog verkopen tot maximum 3 jaar na opzegging van het contract, maar daaraan kunnen geen andere exploitaties gekoppeld worden. Ook niet de verkoop van het e-boek.

 

17. Procesvolmacht
AB9.5
Dit artikel moet  overeenkomen met de formulering in het modelcontract.

 

18. Nieuwe editie
AB10.4 Laatste alinea
Let op: een aanvullende overeenkomst met nieuwe prijsafspraken bij een ingrijpende herziening kan alleen wanneer de auteur die aanpassingen heeft gevraagd.
Wanneer de aanpassingen gebeuren op initiatief van de uitgever, worden geen nieuwe afspraken gemaakt.
Laat een dergelijke toevoeging desgevallend schrappen.

 

19. Prijsopheffing
AB10.5

Het aantal verkochte exemplaren dat als ondergrens telt, staat ingevuld.

Je hebt voorkooprecht (4e alinea in het MC) en je krijgt 4 weken om hierover te beslissen.


 

20. Licentie aan derden
AB11.2
Dit artikel is identiek aan het modelcontract.
Je wordt ingelicht over de identiteit van de derde en de gemaakte afspraken, en je hebt desgewenst inspraak.

Zaken die nooit overeenkomstig de geest van het modelcontract zijn en dus onaanvaardbaar:

  • Eigen financiële bijdrage vanwege de auteur (in redactie, productie, promotie, perspresentatie, distributie, vertaling)
  • Verplichte aankoop van een aantal exemplaren
  • Redactie door de auteur, of kosten van redactie doorgerekend aan de auteur.
  • Kostenparticipatie bij de boekpresentatie
  • Uitgever verlangt lijst met contacten uit de vriendenkring van de auteur, die mogelijk het boek willen aankopen
  • Te lage vergoedingen
  • Geen volwaardig controlerecht
  • Geen volwaardige uitstapregeling

Tot slot

Literatuur Vlaanderen stelt in zijn subsidiereglementen het gebruik van de bepalingen van het modelcontract als voorwaarde voor de toekenning van werkbeurzen, of voor opname op de lijst van gesubsidieerde lezingen. Literatuur Vlaanderen is gemachtigd bindende voorwaarden voor subsidiëring op te leggen vermits het om zijn autonoom bepaalde aanwending van middelen gaat in uitvoering van de beheersovereenkomst met de Vlaamse Overheid.

Uit het reglement 2020 van Literatuur Vlaanderen mbt werkbeurzen en auteurslezingen:

  • De professionaliteit van de uitgeverij(en) van de gerealiseerde publicaties moet aan minimumvoorwaarden voldoen en wordt beoordeeld in relatie met de boekhandel en bibliotheek en in relatie met de auteur.
  • De voorgestelde publicaties hebben een ISBN-nummer en zijn opgenomen in Boekenbank en CB Online.
  • De uitgeverij verzorgt een aanbieding aan de boekhandel en hanteert de gebruikelijke leveringsvoorwaarden. Om deze voorwaarden te toetsen, kan Literatuur Vlaanderen informatie inwinnen bij de Vereniging Vlaamse Boekverkopers en bij de openbare bibliotheken.
  • Voor de desbetreffende uitgaven bestaat bovendien een uitgavecontract tussen uitgeverij en auteur, dat voldoet aan de eisen van het ‘Modelcontract voor oorspronkelijk Nederlandstalige algemene uitgaven’ van de Vlaamse Auteursvereniging en de Groep Algemene Uitgevers, of bij een Nederlandse uitgever aan de eisen van het ‘Modelcontract voor de uitgave van oorspronkelijk Nederlandstalig literair werk’ van de Nederlandse Vereniging van Letterkundigen en de Groep Algemene Uitgevers. Bij illustratoren is er een uitgavecontract dat voldoet aan de eisen van het ‘Modeluitgeefcontract voor illustratoren’ van de Vlaamse Auteursvereniging en de Groep Algemene Uitgevers en de Groep Kinderboeken Uitgevers.
  • Er wordt een regulier auteurshonorarium aan de auteur betaald.
  • De auteur wordt door de uitgever redactioneel begeleid.
  • Titels waarvoor de auteur zelf in de productie-, promotie- of distributiekosten participeert of waarvan de auteur een bepaald aantal exemplaren moet afnemen tegen betaling, komen niet in aanmerking.